After the establishment of commercial TV stations in Greece in the early nineties (until 1987 all the electronic media in Greece were owned by the state monopoly), gays and lesbians were shyly beginning to appear on TV-talk-shows discussing homosexuality.
The greek mainstream press was in the past decades rather only rarely featuring articles about homosexuality (here is an example interview from 1980). This seemed to change with the advent of the lifestyle magazines aimed at youth, first of which was "KLIK" in the mid-eighties. The big-bang of features on gay/lesbian lifestyle in the mainstream magazines as well as a series of TV-talk-shows came after the so-called "lesbian-chic" themed articles that appeared in the west-european and american press (Der Spiegel, Srern, Vanity Fair, Globe, El Pais Semanal, Panorama) in 1994.
Gay groups and individuals monitored the shows and the features. In some cases they complained about the misinterpretation of their words by the writers and the distortion of what they were saying in the original shots during video-editing. In other cases they expressed their frustration about ignorant talk-show hosts, their anger and protest against hidden-cameras in lesbian bars (shots were broadcasted).
An anthology of relevant cuttings follows.
Special thanks to the women (names witheld as requested) from the "Group of Crete" for lending me their personal archives for researching the topic of this page.
Disclaimer: Quoting these abstracts here does not mean that I necessarily adopt any explicit or implied opinions expressed in them. All excerpts have been copied here without prior permission.
Older articles come first. Words in bold emphasized by me.
Απόσπασμα από το περιοδικό "COLT", τεύχος ??, 1995, σελ.: 88-95, "Έρωτες Γυναικών"
[...] Πριν από τη δημιουργία της ιδιωτικής TV, τα κρατικά κανάλια σπάνια ασχολούνταν με την ομοφυλοφιλία και καθόλου με το λεσβιασμό. Στις εφημερίδες τα άρθρα αφορούσαν την παιδεραστία ή ξεκοιλιάσματα gay, άντε και κανένα άρθρο παραπάνω για την "αρρώστεια των πούστηδων", το AIDS.
Οι λεσβίες απλά δεν αναφέρονταν πουθενά, εκτός από περιπτώσεις όπου κάποιο σκάνδαλο "αποπλάνησης" κοριτσιών από μεγαλύτερες γυναίκες, έβγαινε στην επιφάνεια. [...]
Από το 1989 και έπειτα αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση και γίνεται ο γάμος της μαϊμούς. [...] η εν Ελλάδι -ιδιωτική πια τηλεόραση- ανακαλύπτει πως η ομοφυλοφιλία από την πλευρά των γυναικών ανεβάζει τις θεαματικότητες στα ύψη. Γινόμαστε το αγαπημένο θέμα δημοσιογράφων και δημοσιογραφίσκων οι οποίοι αρχίζουν να καταπιάνονται σε περιοδικά και τηλεοπτικές εκπομπές μ' ένα ζήτημα που ποτέ δεν τους απασχόλησε. Κι όμως, με ύφος ειδικού, αναλύουν, κρίνουν και μετατρέπονται σε λεσβιολόγοι με τη βοήθεια και άλλων επιφανών επιστημόνων (βλέπε ψυχίατροι, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί και όλα τα εις -οι), προσπαθώντας να εξηγήσουν το πώς και το γιατί γίνεσαι λεσβία. [...]
Τα illustration μεγάλης κυκλοφορίας τσοντοπεριοδικά, ικανοποιώντας τις αντρικές φαντασιώσεις, ασχολούνται [...] με το αν οι λεσβίες ξυρίζουν τις μασχάλες τους ή οχι. Γράφεται αυτό ακριβώς που η κοινή γνώμη θέλει ν' ακούσει και κανείς δεν ακουμπά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ομοφυλόφιλες γυναίκες στην καθημερινή τους ζωή.
Στις οθόνες διαδραματίζονται "Ιστοριες γι' Αγρίους", "Χωρίς Αναισθητικό" από τα "Antistar" "Παιδιά της Νύχτας" και το lesbian nation της Ελλάδας μένει άναυδο με τις αποκαλύψεις.
Οι λεσβίες φαίνονται να αναρρωτιούνται "καλέ, έτσι είμαι εγώ;" Και απορούν "δηλαδή αφού δεν έχω μαμά Ανδρούτσο και δεν έχω βιαστεί, δεν είμαι ομοφυλόφιλη;" [...]
Το "Made in Greece", το "Antistar", το "Χωρίς Αναισθητικό" και "Τα Παιδιά της Νύχτας", μπαίνουν για πρώτη φορά στο μικροσκόπιο μιας λεσβίας που πήρε μέρος στις τρεις από αυτές, βλέποντας και ακούγοντας πραγματα άγνωστα στους περισσότερους. Καλώς ήρθατε στον κόσμο του εντυπωσιασμού, της τσόντας και του φαρισαϊσμού.
"Made in Greece" Και ποιά άλλη θα ήταν η πρώτη διδάξασα, εκτός από τη γνωστή σκανδαλολόγο-σεξολόγο κ. Σεμίνα; Οι δύο εκπομπές της τον Ιανουάριο του 1994 με θέμα τις λεσβίες διέλυσαν τις μετρήσεις της AGB, [...] παίρνοντας την πρώτη θέση στον πίνακα θεαματικοτήτων και με διαφορά από τον δεύτερο.
Τι είδατε; Στην πρώτη εκπομπή την παράσταση έκλεψε -το πιο επικυρηγμένο άτομο σε όλη την Ελλάδα- ένα πιτσιρίκι 10-12 ετών που θύμισε παλαιότερες "ρομαντικές" εποχές υποστηρίζοντας πως οι λεσβίες και οι ομοφυλόφιλοι άντρες θέλουν κρέμασμα στην πλατεία Συντάγματος ή εξορία και στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η χορωδία συνεχίστηκε με τους συνήθεις χαρακτηρισμούς "ανώμαλες", "διεστραμμένες", κ.τ.λ. από όλα τα φύλα και όλες τις ηλικίες.
Οι λεσβίες κάθησαν στο σκαμνί για μια ακόμη φορά και η Διγενή σε ρόλο συντονιστή να της τρέχουν τα σάλια για την επιτυχία της να βγάλει για πρώτη φορά σε mainstream τηλεοπτικό κανάλι λεσβίες που δεν έκρυβαν το πρόσωπό τους.
Στη δεύτερη εκπομπή το πάρτυ συνεχίστηκε καθώς ένας βαρύμαγκας, μια αμφιβόλου ηθικής κυρία και ο γέρος ιδιοκτήτης του καφενείου όπου έγιναν τα γυρίσματα αντιμετώπισαν δυο λεσβίες και ένα gay βγάζοντας ένα ξεκαρδιστικό αποτέλεσμα. Διότι, ναι μεν οι ίδιοι δεν ήταν ρατσιστές, αλλά πώς να το κάνουμε; "είσαστε ανώμαλοι και δε γίνεται να έχετε τα ίδια δικαιώματα με εμάς".
Τι δεν είδατε; Το επικηρυγμένο πιτσιρίκι είχε την πλήρη συμπαράσταση της μητέρας του η οποία βρισκόταν δίπλα του και επικροτούσε. Στη δεύτερη εκπομπή ο βαρύμαγκας πριν την έναρξη των γυρισμάτων το έπαιζε ο κύριος -γαμάω τις αδερφές όλου του κόσμου, αλλά μόλις άρχισε το "παιγνίδι" προσπαθούσε να πείσει πως δεν έχει κανένα πρόβλημα ο ίδιος, παρά οι ομοφυλόφιλοι που έχουν τη μύγα. Βρε πώς αλλάζουν οι άνθρωποι. Ο δε γεράκος που ούρλιαζε πως είμαστε ανώμαλες και πρόβατα που θα πέσουν στο γκρεμό, μόλις τελείωσε το γύρισμα μας απολογήθηκε λέγοντας πως αν δεν έλεγε αυτά τα λόγια την επόμενη ημέρα κανένας δε θα ξαναπάταγε στο μαγαζί του. [...]
"Antistar" Η πολύ θρησκευόμενη -παιδί του κατηχητικού- Ράγιου το βρίσκει πολύ εύκολο να καταπιάνεται με θέματα τελείως ασχετα μεταξύ τους (ravers, lesbians, μακεδονικό) και όμως να μιλά με την ίδια βεβαιότητα σα να κατέχει την απόλυτη αλήθεια. Προσκαλεί λοιπόν μέλη του ΑΚΟΕ περιμένοντας πως έχει να κάνει με αδιάβαστους και πειθήνειους ανθρώπους για να τους πει εκείνη πώς αισθάνονται και πώς θα έπρεπε να αισθάνονται. Ακολούθησε μπάχαλο, η Νατάσα εξοργίστηκε και το κοινό παρακολούθησε μια συζήτηση χωρίς αρχή και τέλος. Πάντως η εκπομπή τερμάτισε πρώτη εκείνο το βράδυ ισοπεδώνοντας ΑΝΤ1, MEGA και Sky.
Τι είδατε; Είδατε την Ιερά Εξέταση να περνά τις λεσβίες γεννεές δεκατέσσερις. Είδατε ένα μάτσο ειδικών (μα λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή) να σκίζει τα ρούχα του για το αν είναι φυσιολογικό να ερωτεύεσαι με γυναίκα, αν θα 'πρεπε να πας με άντρα για να βρεις την υγειά σου και άλλα τέτοια ωραία. [...] ειπώθηκε πως εμείς προκαλούμε τους ετερό, πως εμείς μισούμε τους άντρες και, σε τελική ανάλυση, ποιός μας είπε να βγαίνουμε στην τηλεόραση και να έχουμε την απαίτηση να μας συμπεριφέρονται σα να μην έχει γίνει τίποτα; Έτσι έφταιγε η Ισαβέλλα Ακτύπη που εκδιώχθηκε από τον Πανελλήνιο, επειδή προκάλεσε το κοινό αίσθημα με την εμφάνισή της στη Διγενή. [...] Το αποκορύφωμα της όλης υπόθεσης ήταν η μεγάλη star Νατάσα η οποία, εκτός από την απίθανη εικόνα που είχε καθώς της έβγαιναν καπνοί οργής και αγανάκτησης από μύτη και αυτιά, έκανε το κλείσιμο του αιώνα πετώντας την αμίμητη ατάκα "Εγώ ξέρω πως ο Θεός έφτιαξε τον Αδάμ και την Εύα", αφήνοντάς μας άναυδους.
Τι δεν είδατε; Δεν είδατε τη Ράγιου να τρέχει σα να της έβαλαν νεύτι αμέσως μετά το γύρισμα, προσπαθώντας να αποφύγει το ντου των μελών του ΑΚΟΕ. Δεν είδατε τη Νατάσα Ράγιου να ρωτάει τους συνεργάτης της πριν το γύρισμα ποιό θέμα ακολουθούσε προς συζήτηση φανερώνοντας τη "σοβαρή" αντιμετώπιση που έδειξε απένατι ενός τέτοιου θέματος. Δεν είδατε τη Νατάσα Ράγιου να απαντά στην έγγραφη διαμαρτυρία του ΑΚΟΕ, γιατί δεν απάντησε. Απάντησε όμως σε σχετική ερώτηση του Νίκου Χατζηνικολάου στην εκπομπή "Ενώπιος Ενωπίω" της 31/1, υποστηρίζοντας πως η αντιδεοντολογική δημοσιογραφικά αποφώνηση της εκπομπής της οφειλόταν στην επιθετικότητα που συνάντησε (καλέ από εμένα;) και καθώς ένοιωσε απειλούμενη και ανώμαλη (!) προσπάθησε να αμυνθεί. [...]
"Χωρίς Αναισθητικό" Ο κ. Τράγκας φάνηκε εντάξει τύπος, όμως ποτέ δεν ξέρεις. Ως τη στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο η εκπομπή δεν έχει προβληθεί.
Τι θα δείτε (μάλλον): Συνεντεύξεις από μέλη του Απελευθερωτικού Κινήματος Ομοφυλοφίλων Ελλάδας, ιδιοκτήτριες lesbian bars, ξέμπαρκες γυναίκες, ηθοποιούς και τραγουδίστριες, τους καθιερωμένους ιεροεξεταστές και έναν Τράγκα μάγκα όσο ποτέ. [...]"
"Αν και συνήθως τα Μ.Μ.Ε. είναι αυτά που χρησιμοποιούν -στην κυριολεξία- τους ομοφυλόφιλους για να πουλήσουν κι έτσι να ωφεληθούν οικονομικά, υπάρχουν δυστυχώς και κάποιοι ομοφυλόφιλοι -γνωστότατοι- που δε διστάζουν αυτοί οι ίδιοι να πουλήσουν την ιδιαιτερότητά τους πίσω από την ψευδή εντύπωση της προσφοράς και μέσα από την εικόνα-κάλυψη του ασυμβίβαστου εθνομάρτυρα, με αντάλλαγμα το προσωπικό κέρδος και τη δημόσια προβολή"
Αποσπάσματα από το περιοδικό "Αμφί", τεύχος 2, περίοδος Δ', Ιούνιος-Ιούλιος 1996, σελ.: 42-43, "Media το top 10 -και όχι μόνο- της χρονιάς που μας πέρασε"
"Γιώργος Τράγκας [...] Τη χρονιά που μας πέρασε ανάμεσα στα αμέτρητα "καυτά" θέματα που "ερεύνησε" και παρουσίασε στους πτωχούς -πλην τίμιους- τηλεθεατές, ήταν και αυτό της γυναικείας ομοφυλοφιλίας, το οποίο και τσουρομάδησε. Μιζέρεια του στυλ "άτιμη κοινωνία γιατί με κυνηγάς;" από επίσης πτωχές πλην τίμιες λεσβίες (φυσικά γυρισμένες την πλάτη ή με τετραγωνάκια στη φάτσα, για να τηρούμε και τις παραδόσεις), τσόντα (για να μην ξεχνιόμαστε), και ευτυχώς μπόλικη ουδετερότητα από τον ίδιο το Γιωργάκη, ήταν τα συστατικά του πιο βαρετού και ανούσιου αφιερώματος για τις λεσβίες που είδαμε ποτέ στην ελληνική T.V. Υπάρχουν και χειρότερα... [...]MAX Παρ' όλο που το αφιέρωμα στις λεσβίες ήταν αρκετά καλό -βάλαμε κι εμείς το χεράκι μας- το ανάλογο αφιέρωμα στους ομοφιλόφιλους άντρες ήταν σα σκατό ελέφαντα. Μεγάλο και βρωμερό. Ξανά τα ίδια κλισέ, οι φίλοι μας οι ομοφυλόφιλοι τα ζώα, "παρωδία αντρών", "η ξεφτίλα του φύλου μας", καλιαρντά και κουτσομπολίστικες αηδίες συνέθεσαν την αξιοθρήνητη πολυσέλιδη "έρευνα" του MAX [...]
Νατάσα Ράγιου "Εγώ ξερω πως ο Θεός έφτιαξε τον Αδάμ και την Εύα, και όχι δυο Αδάμ ή δύο Εύες. Γειά σας." Και αμέσως μετά τη θρυλική πια αποφώνηση της εκπομπής Αντιστάρ τον Ιανουάριο του '95, έτρεξε για να σωθει από τα μέλη του ΑΚΟΕ που ήταν έτοιμα να την κρεμάσουν ανάποδα. Η απάντηση στο περίφημο απόφθεγμά της, αντάξιο να ειπωθεί από ένα Γκέμπελς και ένα Στάλιν ή ένα Λάκη και μια Κατίνα, βρίσκεται σε άλλη σελίδα με τίτλο "Μια Βιβλική ιστορία". Ο Θεός να σε κάνει δημοσιογράφο Νατάσα. [...]"
This page was last modified: Oct. 24, 1996.